Begrip

Turfdrogen

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Drogen van steekturven (Turfgraven) of baggerturven (Turfbaggeren).

Na verloop van vier tot twaalf dagen nadat de turf in het slag was gebracht, al naar gelang de weersgesteldheid, konden de droogwerkzaamheden begonnen worden. Allereerst werd de turf uit het slag genomen, het opbreken. Dit geschiedde turf voor turf, met de hand, zoals alle werkzaamheden die met het drogen te maken hadden. Er werden in lange lage rijen open muurtjes van turven gestapeld om de wind zo veel mogelijk vrij spel te geven. Gestapelde ronde vormen met een open structuur kwamen ook wel voor. Dit deel van het werk heette ringen. Gedurende de tijd dat de turven op deze manier waren opgestapeld, werden zij nog één of meer keren gedraaid om de droging te bevorderen. Als de turven eenmaal voldoende waren gedroogd, kon het vuren beginnen, het bijeenbrengen van de turf op hopen. Vuren waren ronde of rechthoekige hopen van turf met een systematisch gestapelde muur aan de buitenzijde en gestorte turven aan de binnenzijde. De vuren hadden in ieder veengebied een vaste maat, zodat zij ongeveer eenzelfde aantal turven bevatten en de schipper die de turf kocht, wist om hoeveel het ging. In sommige veenderijen stond een vuur gelijk aan een dagwerk, in andere aan een half of aan twee dagwerken. Een belangrijk deel van de werkzaamheden bij het drogen werd door vrouwen verricht.

Als de turf eenmaal voldoende droog was, was het weer nauwelijks meer van invloed. Turf droogt irreversibel in en neemt geen water meer op. Daarom kon de turf tijdens het najaar en de winter rustig buiten op het veld blijven staan totdat hij verkocht werd. Dat neemt niet weg dat turf wel een weersgevoelig product was. Een strenge winter met lang aanhoudende vorst kon het graafseizoen ernstig bekorten. Een natte zomer vertraagde de droging en leidde tot kwaliteitsdaling van de turf. Een afwisseling van hoge temperaturen en veel regen maakte de turf zo goed als waardeloos, evenals een extreem natte zomer.

Literatuur

  • Lit.: Gerding, Vier eeuwen turfwinning.