Dr.: Daolen -
1. Voormalige gemeente, zie: Coevorden.
2. Hoofddorp van de voormalige gemeente Dalen, die in 1998 opging in Coevorden.
3480 inwoners (2000), 1423 woningen (2000). Gelegen tussen Emmen en Coevorden. In het huidige dorp zijn door uitbreiding en vergroeiing de vroegere buurtschappen Noordwijk (noorden), Voorkamp en Achterkamp (oosten) en De Bente (zuiden) opgenomen.
In de 12e eeuw is sprake van in Danlon (1160) en in Dale , in 1225 en 1276 van Dalen. De betekenis is: in de dalen (mv. van dal = laagte, inzinking), hoewel Dalen niet laaggelegen is. Wellicht werd de streek tussen Loodiep en Drostendiep bedoeld; de naam van die streek is later op de plaats overgegaan.
Dalen is een middeleeuws esdorp langs de oude Coevorderweg naar Groningen. Door zijn ligging onder de rook van Coevorden had het dorp veel te lijden van plunderende soldaten; hierbij ging o.a. de kerk verloren, maar de 15e-eeuwse toren bleef staan. Tot medio 19e eeuw was Dalen een landbouwdorp, dat zich sinds 1850 heeft verdicht en uitgebreid.
De toren van de kerk dateert uit de 15e eeuw, de kerk zelf, gebouwd op oude fundamenten, uit 1824. Restauratie van kerk en toren vond plaats in 1973-1976. De luidklok dateert uit 1639, de zeskantige preekstoel en de banken uit ca. 1800, het orgel (J.C. Schreuer en Zn.) uit 1850 (in 1857 uitgebreid met een klavier en bovenfront door P. van Oeckelen).
In 1976 werd het gemeenschapshuis De Spinde gebouwd; hierin bevonden zich toen een postkantoor, bibliotheek, maatschappelijk werk en het gemeentehuis.
Het dorp bezit een groot aantal oud-Drentse boerderijen, fraaie jugendstil-panden en twee molens: de museummolen 'Jan Pol' (1876) en 'De Bente' (1814).
Hoewel Dalen in het algemeen wordt gerangschikt wordt in de categorie agrarische dorpen, begint ook hier dat beeld te verdwijnen. Het feit dat Coevorden en Emmen zijn uitgegroeid tot industriekernen, maakt Dalen vanwege zijn rustieke karakter als forensendorp erg in trek.
Schimpnaam voor de inwoners: Hamkers (veehandelaren op Den Ham (Ov.)).
[Schaafsma]
