Begrip

Oogst

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Kuipers

Het inzamelen van de te velde staande gewassen.

Het begin van de oogst - de 'bouw' - was vroeger bij willekeur geregeld. Door het blazen op de boerhoorn werden de boeren ter vergadering bijeen geroepen. Daar werden dag en uur van het begin van de oogst vastgesteld. De oogst van graan - met name rogge en haver - had plaats met de zeis. Deze werd scherp gehouden met het haarspit en de haarhamer.

Als de schoven voldoende droog waren, werd met het 'inhalen' begonnen. Dit gebeurde met paard en wagen; over de hoge vracht werd een wezeboom aangebracht, vastgemaakt met voor- en achterreep. De garven werden opgeslagen in de boerderij, boven op de deel, op de 'sluten'. Zij werden later met de stok of vlegel gedorst. Het dorsen geschiedde op de dorsdeel. Het werk begon 's morgens al heel vroeg, als het nog lang niet licht was. De garven werden door het 'balkenslop' naar beneden gegooid en naast elkaar gelegd, met de koppen naar de binnenzijde. Met stokken werden de korrels uit de aren geslagen. Met de wan, of later met de kafmolen, werd het kaf van het koren gescheiden. In latere tijd, toen machinaal werd gedorst, werden de garven verzameld op een speciale akker. Daar werden de korenmijten (zie: Zaadbult) gebouwd en daar kwam de dorsmachine. Deze werd aangedreven door een locomobiel of trekker. In de dorskast werden de zaadkorrels in jute zakken opgevangen. Het stro werd door de pers tot stropakken geperst. Deze werden op de akker opgestapeld. Sommige mijten werden van een strobedekking voorzien. Deze bleven de winter over staan. Het opbouwen van een korenmijt was een secuur werk, dat niet iedereen goed kon.

Na het koren werden de aardappelen geoogst. Dan was het vaak koud en nat weer. Voordat de rooimachines in gebruik kwamen, werden de aardappels 'gekrabd', d.w.z. de stammen werden stuk voor stuk met een vork los gestoken. Daarna werden ze met de handen uit de grond gehaald. Ook werden de stammen met een vork uit de grond gehaald en de knollen opzij gegooid; die werden dan in manden verzameld. De rangen (stengels) werden apart verzameld; deze werden deels gebruikt voor afdekking, deels verbrand. Als de laatste aardappelen geoogst waren, was het veelal gebruikelijk als traktatie chocolademelk te drinken. [Kuipers]

Literatuur

  • Lit.: G. Kuipers, Vroeger volksleven in Drenthe (Zuidwolde 1999)
  • C.H. Edelman, De geschriften van Harm Tiesing over den landbouw en het volksleven van Oostelijk Drenthe (Assen 1943).