Bevlogen figuren, die in de 19e en in de eerste helft van de 20e eeuw als godsdienstonderwijzer actief waren, vooral in de venen van Zuidoost-Drenthe. Zij namen de taak op, die de officiële kerk liet liggen. Voorbeelden zijn Willem Braak-Hekke, Willem Jonker, J. Veenstra en Wim de Weerd. Daarnaast waren er reizende evangelisten, die door de hele provincie trokken en behalve het veen ook de vrijzinnige zanddorpen bewerkten, zoals H.C. Beek (de 'Padjesdominee') en Jan Kanon.
Begrip