Gebouwen waarin voorwerpen van kunst of wetenschap zijn bijeengebracht en (althans voor een gedeelte) voortdurend uitgestald worden; omvatten ook de oudheidkamers.

Het aantal musea en oudheidkamers in Drenthe schommelt rond de veertig. Af en toe wordt een museum opgeheven - in de afgelopen jaren ondermeer het Radiomuseum en Museum Dieverza in Diever - soms zijn er nieuwe initiatieven. Zo opende in 2002 het Muziekinstrumentenmuseum in de Villa Vosbergen te Eelde zijn deuren voor het publiek.

Het oudste museum in Drenthe is het voormalige Provinciaal Museum van Drenthe, het tegenwoordige Drents Museum, opgericht in 1854. Het museum toont, naast onder meer streekhistorie en toegepaste kunst, vooral archeologie, kunst rond 1900 en hedendaagse Noord-Nederlandse figuratieve kunst. Het is het enige museum dat, afgezien van incidentele sponsoring, geheel door de provincie wordt gesubsidieerd.

Na het Drents Museum zijn de openluchtmusea de oudste: Openluchtmuseum Ellert en Brammert in Schoonoord en 't Aole Kompas in Bargercompascuum, dat de basis vormde voor Het Veenpark.

Het voornamelijk agrarische karakter van Drenthe wordt gepresenteerd door de museumboerderijen: het Bebinghehoes te Exloo, streekmuseum 'Het dorp van Bartje' in Rolde, Museumboerderij De Karstenhoeve in Ruinerwold, museumboerderij Pasmans Huus te Ruinen, Zwaantje Hans Stokmanshof te Schoonebeek, cultuurhistorisch museum De Wemme in Zuidwolde en in de boerderijen van Orvelte. Ook de collectie van de molen 'Jan Pol' te Dalen is agrarisch: het museum toont de geschiedenis van de landbouw van de prehistorie tot in de 20e eeuw.

Behalve de molen in Dalen zijn er nog twee molenmusea: Molenmuseum De Wachter, met een korenmaalderij, een olieslagerij en een specerijenmaalderij, in Zuidlaren, en Olie- en Korenmolen De Woldzigt in Roderwolde (Graanmuseum).

Streek- en lokale historische musea zijn Drenthes Veste in Coevorden, De Kluis in Eext en De 5000 Morgen in Hoogeveen. Sommige van de thema-musea hebben een speciale band met de plek van vestiging: het Stoottroepenmuseum op het kazerneterrein, en het Oorlogs- en Verzetsmuseum aan de Kloosterstraat in Assen, het Nationaal Hunebed Informatiecentrum in Borger, het Industrieel Smalspoormuseum in Erica, het museum De Koloniehof in Frederiksoord, het Cartouche Scheepvaartmuseum in Gasselternijveen, het Herinneringscentrum Kamp Westerbork, het Drukkerijmuseum in Meppel, het Gevangenismuseum in Veenhuizen en het natuurmuseum Het Drents Friese Wold te Wateren.

Geheel in de staat zoals de laatste bewoonster het heeft achtergelaten, is in Roden de havezate Mensinge te bezoeken.

Het Van Gogh Huis in Nieuw-Amsterdam, de plaats waar Van Gogh twee maanden woonde, is doordat het geen collectie heeft, eerder een bezoekerscentrum dan een museum.

Andere thema's in de Drentse musea zijn de geschiedenis van het speelgoed in Museum Kinderwereld in Roden, van het harmonium in het Harmoniummuseum in Barger-Compascuum, de telefonie in het Telefoonmuseum in Drouwen, er is het Klompenmuseum Gebroeders Wietzes in Eelde; het Glasmuseum staat in Hoogeveen, Meppel heeft een Drukkerijmuseum, in Nieuw-Buinen is, gekoppeld aan de fabriek Royal Goedewaagen, het Keramisch Museum Goedewaagen. In Ruinerwold is het enige Koptische museum buiten Egypte gevestigd. Het Zeemuseum Miramar is te vinden in Vledder, het Museum van Knipkunst in Westerbork. In Assen en De Wijk bevinden zich draaiorgelmusea. Het al genoemde Museum Vosbergen voor Muziekinstrumenten in Eelde presenteert de geschiedenis van het muziekinstrument.

Voor figuratieve kunst na 1945 kan men, naast het Drents Museum, ook terecht bij Museum De Buitenplaats te Eelde, voor hedendaagse grafiek en glaskunst, en voor valse kunst bij de Museums Vledder. De Kunsthal in Nieuw-Roden vertoont moderne kunst.

Vrijwel alle musea zijn aangesloten bij de Federatie van Musea en Oudheidkamers in Drenthe. Deze federatie is opgericht in 1989, en heeft o.a. als doelstelling de belangenbehartiging en de collectieve promotie van de Drentse musea; een voorbeeld van het laatste is de jaarlijkse uitgave van het Museummagazine voor Noord-Nederland, in samenwerking met de federaties in Groningen en Friesland.