Begrip

Kloosters

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

R.I.A. Nip

Gemeenschappen van religieuzen die, afgesloten van de wereld, Gods lof bezongen.

In Drenthe waren in de Middeleeuwen twee kloosters en een vestiging van de Duitse Orde. Het oudste klooster was het benedictijnerklooster in Ruinen, vóór 1141 gesticht door de Utrechtse bisschop en de heer van Ruinen en gewijd aan Maria. Dit dubbelklooster, bewoond door monniken en nonnen, werd in 1325 naar Dickninge verplaatst.

Ook het cisterciënzerinnenklooster, Maria Campis, in Assen vond zijn oorsprong elders. De aanleiding voor de stichting was de slag bij Ane in 1227, waar bisschop Otto II van Lippe door de Drenten was omgebracht. Als boetedoening moest ter plaatse een klooster voor 25 nonnen worden gesticht. Waar het klooster stond is niet bekend, maar al in 1253 vroeg de abdis om verplaatsing. Uiteindelijk verhuisden de nonnen in 1260 naar Assen.

De benedictijnen en de cisterciënzers volgden de regel van Benedictus. Ze legden de geloften van gehoorzaamheid, kuisheid en armoede af en bleven hun verdere leven in het klooster van hun intrede. De cisterciënzers leefden soberder en in grotere afzondering. Hun orde was strakker georganiseerd. Deze kloosters vervulden een belangrijke rol in de zielzorg en verwierven door schenkingen grote bezittingen.

De commanderij te Bunne is vermoedelijk ontstaan op het grondbezit van Ludolf van Bunne, die eind 13e eeuw tot de Duitse orde toetrad. De Duitse orde was een ridderorde, ten tijde van de kruistochten in het Heilige Land gesticht. Na de val van Acco (1291) richtte de orde zich op kerstening van het Baltisch gebied. De commanderij te Bunne kende geen kloostergemeenschap en werd vanuit Utrecht bevolkt. De commanderij moest de eigendommen van de orde in het Noorden beheren; de inkomsten dienden voor de ridderbroeders en hun expedities. Vervallen door het 16e-eeuwse oorlogsgeweld ruilde de orde in 1563 de commanderij met Johan van Ewsum, die in Noordenveld een heerlijkheid wilde stichten. Ook de beide kloosters hadden zeer te lijden; met de komst van de Reformatie werden ze in 1603 opgeheven. De overgebleven bewoners kregen een alimentatie, terwijl de goederen bestemd werden voor de nieuwe religie. De gebouwen in Assen werden in gebruik genomen door de nieuwe regering. [R.I.A. Nip]

Literatuur

  • Lit.: M. Arts, Het dubbelklooster Dikninge (Assen 1945)
  • M.M. de Bakker, 'De abdij Mariënkamp te Assen', NDV 77 (1959)
  • F.J. Bakker, 'De kerk in Drenthe vóór de reformatie', in: M.A.W. Gerding e.a. (red.), 'In alle onwetenschap, bijsterije unde wildicheyt' (Delft 1998)
  • F.J. Bakker, 'Vijf buurschappen en een klooster', in: Gras, Geschiedenis Assen.