Veenkolonie in de gemeente Midden-Drenthe (tot 1998 Smilde, tot 2000 Middenveld) aan weerszijden van de Drentsche Hoofdvaart tussen de Spiersbrug en de Veensluis (schutsluis); lengte 4,5 km.

Bij de Spiersbrug komt het Oranjekanaal, bij de Beilervaartsbrug de Beilervaart in de Drentsche Hoofdvaart. Hiertussen ligt de kern van het dorp, 1,5 km lang. Atlassen en kaarten vermelden: in 1811-13 Oude Smilde, in 1851-55 hooger Smilde, in 1865 Hooger Smilde, in 1867 Hoogersmilde, in 1868 Hooger Smilde en in 1896 wederom Hoogersmilde.

In 1634 creërden Ridderschap van Drenthe en Eigenerfden van Drenthe voor de raadpensionaris Adriaan Pauw in het veengebied van Smilder participanten de heerlijkheid Hoogersmilde, met de daarbij behorende jurisdictie. De heerlijkheid werd plechtig in leen gegeven; Pauw moest daarbij de leeneed afleggen. Reeds in 1636 echter nam hij ontslag. Hij was tot die tijd een der participanten in de veencompagnie aldaar. Deze gaven regels voor de vervening en vormden min of meer een veenschap; de heer daarentegen kreeg de jurisdictie in civiele en strafzaken in zowel de hoge als de lage rechtspraak. De vaart was in beheer bij de participanten en ook het octrooi van belastingvrijdom voor de ingezetenen stond op hun naam. Zie verder onder: Dieverder en Leggeler venen.

In 1844 werd Hoogersmilde, van Diever afgesplitst, een eigen Hervormde Gemeente. De kerk kwam in 1845 tot stand. Zij is een eenvoudige zaalkerk, met dakruiter en omlijste ingangspartij. De gereformeerde kerk kwam in 1916 tot stand naar plannen van P.S. Dijkstra. Ten oosten van de Beilervaartsbrug staat de 313 m hoge radio- en televisietoren Smilde.