Hier bedoeld als de ecologische levensgemeenschap waarin heidesoorten het aspect bepalen. In Drenthe voorkomend op voedselarme, zure zand- en leemgronden.

De heide die door velen als een voor Drenthe kenmerkend natuurlijk landschapstype wordt beschouwd, is echter ontstaan als gevolg van menselijk gebruik van de bodem en is derhalve een cultuurlandschap. Na de Middeleeuwen, maar vooral in de 18e en 19e eeuw, ontwikkelde zich een landbouwsysteem waarbij boomrijke gebieden en bossen werden vervangen door gronden voor landbouwkundig gebruik. De kern van dit systeem was de potstalcultuur (zie: Potstal). Hierbij werden schapen en ander vee geweid op de 'velden'. Mest en plaggen werden aangewend op de nabij de dorpen gelegen akkers, waardoor essen ontstonden. Aan het veld werden aldus voedingsstoffen onttrokken. Deze verarmde gronden boden voor slechts weinig plantensoorten - in het bijzonder heideachtigen - een geschikte voedingsbodem. Dankzij keileem ondiep in de bodem ontstonden juist in Drenthe uitgestrekte vochtige heidevelden met Dophei als beeldbepalende soort. Op droge heide vervult Struikhei deze rol. Verdroogd hoogveen kan zich als heideveld manifesteren. Als gevolg van heideontginning en bebossing resteert van de 200.000 ha heide in Drenthe in de 19e eeuw nog slechts 6%. Uit onderzoek blijkt dat heide ook in de natuurlijke graascyclus voor te komen. Daarin worden open grazige plekken in het oerbos verschraald door wilde grote grazers. Gras maakt plaats voor heide die vervolgens verbost. Door bijv. blikseminslag en branden ontstaan nieuwe open plaatsen. Zie ook: Heidebeheer.