Locatie

Gieterveen

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Bron: Drents Archief

Dorp in de gemeente Aa en Hunze (tot 1998 Gieten) ten noordoosten van Gieten en ten noorden van Gasselternijveen.

Reeds midden 15e eeuw werd in het gebied ten oosten ervan, de Gietervenen, turf gegraven onder leiding van fraters uit het Frater- of Klerkenhuis te Groningen. Zij vestigden hierna stedelijke armen op hun bezittingen om die hier een bestaan op te laten bouwen met kleine gemengde bedrijven; de pacht werd betaald in turf. Aldus ontstond Gieterveen, aangevuld met keuters uit het moederdorp Gieten.

Het oorspronkelijk woongebied heette Veenakkers; de straat Veenakkers ligt nu tussen Herenweg en Turfweg. Het veenranddorp telde in 1650 28 inwoners, in 1754 27 huishoudens. Na 1870 vestigden zich neringdoenden en ambachtslieden langs het gedeelte van de Boerendijk ten noorden van het riviertje De Beek of Bonnerbeek. Thans heet deze straat Broek en vormt tevens het huidige dorpscentrum van Gieterveen en het zuidelijker gelegen Bonnerveen.

Aan de Broek staat de molen 'De Eendracht' (1904). In 1840 werd de hervormde kerk gebouwd; het jaar erop werd de eerste predikant beroepen. Een discussie over het christelijk onderwijs leidde in 1924 tot een afscheiding door vrijzinnig hervormden van de gereformeerden; zij stichtten een kleine hervormde kapel. Het sociale leven in het dorp raakte erdoor gespleten: twee kerken, twee scholen, twee soorten verenigingen. Doordat Gieterveen een forensenplaats is geworden, is deze verdeeldheid danig afgenomen.

Literatuur

  • Lit.: W.R. Foorthuis en J.D.R. van Dijk, 'Gieterveen-Bonnerveen
  • de metamorfose van twee randveendorpen', Veenkoloniale Volksalmanak (1992) 42-61
  • J. Tingen, Gieterveen
  • fragmenten uit haar geschiedenis (Gieterveen 1989).