Begrip

Galgenberg

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Waterbolk
Bron: Drents Archief

Prehistorische grafheuvels met die naam bij Anloo, Balloo, Pesse, Sleen, Westerbork en Donkerbroek (Fr.), alle gelegen ver van de dorpskern op of nabij de markegrenzen, veelal aan doorgaande wegen, één per dingspil (niet in Noordenveld).

- In de 15e eeuw lag bij Coevorden een Galgenberg, waar de drost doodvonnissen liet voltrekken. Gezien de lage ligging van Coevorden is het niet waarschijnlijk dat het hier een oude grafheuvel betrof.

- Een natuurlijke stuifheuvel in het Noordlaarderbos bij Noordlaren (Gr.), niet ver van de provinciegrens, wordt behalve als 'Heilig Bergje' ook als 'Galgenberg' aangeduid.

- Galgenberg Anloo. Grafheuvel met markesteen op punt van samenkomst van de markegrenzen van Anloo, Schipborg en Zuidlaren. Al in 1332 genoemd. Speelde een belangrijke rol in conflicten over veldgebruik. Niet nader onderzocht. Bezit Staatsbosbeheer.

- Galgenberg Balloo. Meest noordelijke grafheuvel op het Balloërveld. Bij een gedeeltelijk onderzoek in 1933 door A.E. van Giffen werden twee ringsloten uit vermoedelijk de Vroege Bronstijd en een tangentiale nabijzetting uit de Midden-Bronstijd vastgesteld. In het centrum bevonden zich enkele in historische tijd gegraven kuilen met menselijke skeletresten. Het onderzoek is niet gepubliceerd. Bezit van Defensie.

- Galgenberg Pesse. Gelegen ten westen van Anholt, nabij de grens met Ruinen. Vermeld op de Franse kaart (1811-1813). Naar aanleiding van de vondst van een laatneolithische beker en een amfoor in de heuvel door H.J. Popping in 1932 werd een restant van de heuvel in 1951 opgegraven door W. Glasbergen. Daarbij werden nog de resten van een paalkrans uit de Midden-Bronstijd gevonden. Bezit Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten.

- Galgenberg Sleen. Gelegen in het Sleenerzand ten noorden van Sleen op de grens met Zweeloo. Opgegraven in 1933 en 1938 door A.E. van Giffen. Drieperiodenheuvel met achtereenvolgens een ringsloot en twee paalkransen. In het deels vergraven tweede hoofdgraf een rijke, vermoedelijk niet complete inventaris uit de Midden-Bronstijd (stamhoofd van Sleen). Als nabijzettingen een vijftal schachtgraven en enkele urnen. Bezit Staatsbosbeheer.

- Galgenberg Westerbork. Gelegen ten zuidoosten van Westerbork nabij de grens met Orvelte. Onderzocht in 1934 door A.E. van Giffen. Subrecente resten van menselijke beenderen in de heuvelgrond wijzen op historische executieplaats. Voorafgaand aan de opgraving was in de heuvel ook het onderstuk van een paal gevonden. Sterk doorwoelde heuvel met laatneolithische kern en door paalkrans omgeven ophoging uit de Midden-Bronstijd. Bezit Stichting Oud-Drenthe.

- Galgenberg Donkerbroek (Fr.). Gelegen ten noorden van de streek nabij de grens met Haule. Onderzocht door A.E. van Giffen in 1925. Bij vroegere graverijen waren menselijke skeletresten gevonden, wellicht afkomstig van de executie van drie soldaten in 1673. Sterk doorwoelde laatneolithische heuvel met in het door een standspoor omgeven graf, strijdhamer, vuurstenen bijl en kling. Door ontginning verdwenen. 

Literatuur

  • Lit.: [Noordlaren:] H. Groenendijk, 'Heilig Bergje Noordlaren gemeentelijk archeologisch monument', Historisch Jaarboek Groningen (2002) 158-159)
  • [Anloo:] H. Elerie, 'Cultuurhistorie en ecologie van een veldcomplex op de Hondsrug', in: J.N.H. Elerie, S.W. Jager en Th. Spek, Landschapsgeschiedenis van De Strubben/ Knip-horstbos. Archeologische en ecologische studies van een natuurgebied op de Hondsrug (Groningen 1994) 79-168
  • [Balloo:] A.E. van Giffen, 'Het Ballooër Veld, ndl. Van Balloo, gem. Rolde', NDV 53 (1935) 67-116
  • [Pesse:] J. D. van der Waals, 'De amfoor van de Hankenberg en de andere amforen van de standvoetbekercultuur in Nederland', NDV 82 (1964) 173-204
  • [Sleen:] A.E. van Giffen, 'De zgn. Galgenberg en het urnenveld in de boschwachterij Sleenerzand, Gem. Sleen-Zweeloo', NDV 54 (1936) 104-111
  • A.E. van Giffen, 'Een drie-periodenheuvel, de zgn. Galgenberg, Boschwachterij "Sleenerzand", Gem. Sleen-Zweeloo', NDV 58 (1940) 207-209
  • J.J. Butler, Nederland in de Bronstijd (Bussum 1969)
  • [Westerbork:] A.E. van Giffen, 'De Galgenberg te Westerbork, Gem. Westerbork', NDV 54 (1936) 101-103
  • [Donkerbroek:] A.E. van Giffen, Die Bauart der Einzelgräber (Leipzig 1930).