Dr.: Spiekerboor
Dorp in de gemeente Aa en Hunze (tot 1998 Anloo), geflankeerd door de wegdorpen Oud-Annerveen(noorden) en Nieuw-Annerveen (zuidoosten) tussen Annen (zuidwsten) en Annerveenschekanaal (noordoosten) aan de Hunze of Oostermoersche Vaart.
De plaatsnaam is ontleend aan de kronkelende loop van de Hunze, gelijkend op een spijkerboor, een ouderwetse timmermansboor met zijdelings uitbochtende zwengelgreep.
Het dorpje heeft in tegenstelling tot de naburige wegdorpen met een lintbebouwing een komvorm, gebouwd bij een voorde, later het Annerverlaat (sluis), weer later ook rond de klapbrug (1747) en het kruispunt van de wegen Annen-Annerveenschekanaal en Oud-Annerveen-Nieuw-Annerveen bij de zwaaikom in de Hunze. Hier keerden de aardappelboten vanuit de (nu gedempte) Molenwijk tussen Spijkerboor en Annerveenschekanaal en bezochten de schippers er het café en de lokale winkel.
Het café is ca. 1750 gesticht door Willem Grevijlink en heet nu toepasselijk 't Keerpunt. Het pand bezat oorspronkelijk één etage, maar kreeg in de loop van de 19e eeuw een verdieping door de opkomst van het verenigingsleven. Er kwam op deze verdieping een danszaal met podium voor de »rederijkers. Vóór het café staan leilinden (begin 19e eeuw) als natuurlijke zonwering.
In 1737 werd Willem Grevijlink verlaatmeester en tolgaarder te Spijkerboor. Hij bouwde er dat jaar een scheepstimmer- en reparatiebedrijf aan de Hunze. In 1747 werd bij de nieuwe klapbrug een versterking of batterij aangelegd als onderdeel van een verdedigingslinie om brug en verlaat met aansluitende wegen te verdedigen. De post heeft bij Spijkerboor ca. een eeuw dienst gedaan, maar was sinds 1846 'buiten onderhoud'. Grevijlink diende tussen 1750 en 1760 bij Ridderschap en Eigenerfden plannen in voor een parallelkanaal langs de vaart, maar vond geen gehoor. Omdat de turf inmiddels via de Groninger kanalen vanuit de Annervenen werd verscheept en Willem Grevijlink aldus zijn tolinkomsten zag slinken, veranderde hij van mening en nam via zijn zoon, de landmeter Lambartus Grevijlink, deel aan de in 1764 opgerichte compagnie van Drentse heren, die in 1768 met de stad Groningen een overeenkomst sloot. Deze stond toe om het hoofdkanaal van de compagnie te laten aansluiten op een wijk van het Kieldiep t.b.v. de turfafvoer. Het te graven kanaal zou stadsbezit (Stadskanaal) worden, evenals een aanpalend strook grond t.b.v. een weg. De Landschap heeft zich lange tijd verzet, omdat men verlies aan inkomsten uit de tol te Spijkerboor voorzag en hiervoor compensatie verlangde.
Pas nadat in 1797 de Hunze eigendom van negen veenmarken was geworden, konden de onderhandelingen met de stad Groningen worden hervat. Dit leidde in 1800 tot een overeenkomst over te graven wijken vanuit het Stadskanaal naar het gebied van de veenmarken en in 1817 tot het befaamde Convenant over de turfafvoer via het Stadskanaal.
In Spijkerboor stonden vroeger ook de grote achtkante korenmolen 'De Reus van Spijkerboor' en het tolhuis. Het voormalige sluishuis heeft thans een agrarische bestemming. Zeer oude lindebomen markeren de grens van de bebouwing. Het landbouwgebied rond het plaatsje wordt beheerd door Het Drentse Landschap om te worden omgevormd tot natuurgebied met pollen en vennen; er grazen reeds Schotse Hooglanders. [Schaafsma]
