Zeer zware, zwarte smeltwaterklei, afgezet in de karakteristieke diepe smeltwatergeulen in het voorgebied van het ijsfront uit de Elsterijstijd (Elsterien) in het Pleistoceen. Dagzoomt in Noord-Drenthe en op sommige plaatsen langs de oostelijke Hondsrug.

De potklei is in een meren-situatie in een zeer rustig milieu afgezet. In sommige boringen is de afwisseling van laagjes zware klei met iets zandiger materiaal gevonden, de zgn. warven. Afzetting van klei dan wel zand was seizoensgebonden. De donkere kleur wordt veroorzaakt door kleine bruinkoolpartikeltjes, die het landijs had opgenomen uit de bruinkoollagen van Zuid-Denemarken en Noord-Duitsland. De potklei wordt in Duitsland Lauenburger Ton genoemd en wordt tot in de Lünenburger Heide gevonden. In Noord-Drenthe is potklei gebruikt voor het maken van baksteen in de zgn. tichelovens.