Begrip

Grondwater

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Vegter

Water dat zich onder het aardoppervlak in de bodem bevindt.

Grondwater in Drenthe bevindt zich in goed doorlatende zandige lagen die tot een diepte van ca. 100 tot 120 meter kunnen reiken. Grondwater is regenwater dat in de bodem zijgt of anders gezegd infiltreert. De kwaliteit van het infiltrerende water verandert in de bodem. Doordat in de ondergrond zuurstofloze omstandigheden optreden en het water vanuit de bodem mineralen zoals calcium en magnesium kan opnemen wordt het water kalkrijker. Grondwater is daarom vergeleken met regenwater relatief kalkrijk en ijzerrijk. Een deel van het grondwater treedt na korte tijd op lagere plekken weer uit aan de oppervlakte. Een ander deel infiltreert naar diepere, zogenaamde watervoerende lagen om pas veel later weer uit te treden.

Voor wat betreft grondwaterstroming maakt men in Drenthe vaak de vergelijking van het omgekeerde soepbord. Het gehele Drents plateau geldt daarbij als een hoger gelegen, relatief vlak gebied waar het water infiltreert, daarom ook wel infiltratiegebied genoemd. Op plaatsen waar keileem dicht aan het oppervlak komt kan het water de diepere lagen niet bereiken en stroomt het zijdelings af. Aan de lager gelegen randen van het soepbord ofwel het Drents plateau komt het grondwater weer aan de oppervlakte. Dit gebeurt in zogenaamde kwelgebieden. Voorbeelden van dergelijke overgangen zijn die van de Hondsrug naar het Hunzedal en die van de zandruggen nabij Roden en Roderwolde naar de laagveengebieden rond het Leekstermeer. In hoger gelegen gebieden is het grondwater meestal ver onder het oppervlak aan te treffen, in lager gelegen gebieden is het dicht bij het oppervlak aanwezig. Uitzondering is de situatie in hoger gelegen gebieden waar vlak onder het oppervlak slecht doorlatende lagen aanwezig zijn zoals bijv. keileem.

Grondwaterstanden veranderen gedurende het jaar als gevolg van veranderingen in neerslaghoeveelheden; in winter en voorjaar is de grondwaterstand relatief hoog, in zomer en najaar relatief laag. In infiltratiegebieden kunnen de grondwaterstanden snel stijgen na perioden met regen. In kwelgebieden is de grondwaterstand van nature veel hoger en is het verloop veel gelijkmatiger. In landbouwgebieden en in het stedelijk gebied is het gewenst dat de grondwaterstand niet te hoog is om bijv. natte kelders en kruipruimten te vermijden. In natte natuurgebieden zijn hoge grondwaterstanden juist gewenst om planten en dieren van natte milieus een duurzaam bestaan te garanderen.

In Drenthe zijn op een aantal plekken bij natuurgebieden zogenaamde educatieve grondwatermeters geplaatst. Men kan zien hoe hoog de grondwaterstand is, maar ook hoe hoog de grondwaterstand zou moeten zijn in deze natuurgebieden. Educatieve grondwatermeters staan onder andere bij het Smalbroekerloopje (Drentsche Aa-gebied), maar ook in de bovenloop van de Vledder A nabij het Aekingerbroek.

Om de goede kwaliteit van het grondwater te behouden voor bijv. de drinkwatervoorziening zijn in Drenthe grondwaterbeschermingsgebieden aangewezen. In deze gebieden mogen geen activiteiten plaatsvinden die de kwaliteit van het grondwater bedreigen, zoals het gebruik van bestrijdingsmiddelen ten behoeve van de teelt van landbouwgewassen. Grondwaterbeschermingsgebieden liggen in Drenthe onder meer rondom de pompstations van Waterleidingmaatschappij Drenthe