Personen die zich in hun vrije tijd bezig houden met het beoefenen van de archeologie in brede zin. Ze onderscheiden zich van professionele archeologen doordat hun activiteiten gebaseerd zijn op vrijwilligheid en doorgaans sterk regionaal en lokaal gericht zijn. Amateur-archeologen, die vaak een grote betrokkenheid met hun omgeving hebben, kunnen zowel op individuele basis als in georganiseerd verband actief zijn. In Drenthe is een klein aantal amateurverenigingen actief: de Drents Prehistorische Vereniging, de Aktieve Praktijk Archeologie Nederland, Stichting Archeologie en Monument en de Archeologische Vereniging Meppel e.o. Amateur-archeologen hebben in het verleden een belangrijke rol gespeeld bij de ontdekking van veel waardevolle terreinen, hetgeen meer dan eens leidde tot bescherming of een opgraving. De afgelopen jaren is het archeologisch bestel veranderd. De intrede van de commerciële archeologie heeft bezit genomen van een deel van het werkterrein dat van oudsher werd ingevuld door amateur-archeologen. Landelijk gezien blijven de ledenaantallen van de archeologische verenigingen relatief constant. Een aanzienlijke groei zit wel in het aantal amateurs dat zich bezighoudt met het zoeken naar vondsten in de bovenste 20 tot 30 cm van de bodem met behulp van een metaaldetector.